ของใช้หรือของที่เก็บสะสมกันเฉพาะกลุ่มเล็กๆในสมัยก่อน บางชิ้นก็กลายเป็นของมีราคาเทียบเท่ารถมอเตอรไซค์ รถยนต์ หรือบางชิ้นราคาสูงลิ่วจนเทียบเท่าบ้านหลังหนึ่ง ซึ่งส่วนมากก็เป็นของที่อาจคาดไม่ถึงว่าจะกลายเป็นสิ่งที่มีค่ามากมายในปัจจุบันนี้ โดยหนึ่งในนั้น ก็คือ กาน้ำชา และป้านชาโบราณ

ป้านชา/ปั้นชา

  อุปกรณ์หรือภาชนะสำหรับชงชา เกิดขึ้นจากประเทศจีนตั้งแต่หลายร้อยปีก่อน แต่ในประเทศไทยเองก็มีผลิตขึ้นเองด้วยเช่นกัน ซึ่งรูปทรงและลักษณะของป้านชาก็มีหลากหลายสี หลากหลายที่มาและหลากหลายรูปแบบ ทำให้ผู้ที่คิดอยากสะสมนั้นยิ่งต้องศึกษาและใช้ประสบการณ์ที่ช่ำชองในการตรวจดูและเลือกชิ้นที่ดีที่สุด ที่จะมาอยู่ในคลังสะสมของตน

วิธีการเลี้ยงป้านชา

            เมื่อคุณซื้อป้านชามาใหม่ๆ ป้านชาจะยังไม่ได้ดูดซับกลิ่นของชาจึงทำให้ไม่สามารถดึงเอารสชาติของชาออกมาไม่ได้เท่าที่ควร ในการเลี้ยงป้านชาโดยแรกเริ่มเมื่อคุณซื้อมาใหม่จะมีวีธีการหลายขั้นตอนแต่จะไม่ซับซ้อนและยุ่งยากจนเกินไปเพื่อที่จะดึงรสชาติของตัวชาออกมาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. ก่อนการชงชา

นำป้านชาล้างโดยน้ำสะอาดหรือจะเป็นน้ำร้อนเดือดและทำการขัดถูได้โดยทั่วไปแต่สิ่งที่ห้ามทำโดยเด็ดขาดคือการใช้ของแข็งหรือสารเคมีต่างๆไม่ว่าจะเป็นน้ำยาล้างจาน เป็นต้น โดยสิ่งข้อห้ามเหล่านี้จะทำให้ป้านชาดูดซับสารเคมีนั้นๆไว้และจะทำให้เสียรสและกลิ่นของชา

2. หลังการชงชา

นำเศษชาออกจากป้านชาและล้างด้วยน้ำสะอาดเพื่อล้างสิ่งสกปรกออกจากป้านชา จากนั้นให้นำป้านชาลงน้ำต้มเดือดโดยใช้เวลาประมาณ 45-60 นาทีเพราะว่าการทำให้ความร้อนจะทำให้ผิวของป้านชาขยายและจะคายเศษตะกอนออกมาโดยวิธีนี้จะต้มน้ำเดือดให้สุดแล้วลดไฟต่ำลงมาและต้มจนกว่าฟองอากาศที่เกาะบนป้านชาจะหายไปหมด จากนั้นแล้วนำเต้าหู้แข็งสีขาวที่ไม่ผสมไข่ลงไปใส่ลงไปในป้านชาเพื่อดูดสารพิษจำพวกโลหะออกจากป้านชา จากนั้นชะล้างป้านชาด้วยน้ำเย็นและเช็ดทำความสะอาดแค่นี้ถือเสร็จเป็นที่เรียบร้อยแล้ว บางวิธีหลังจากต้มป้านชาเป็นเวลา 45-60 นาทีให้นำใบชาที่ใช้แล้วหรือยังไม่ได้ใช้โดยการลงชงในน้ำและยกใบชาขึ้น จากนั้นแช่ป้านชาข้ามคืนและนำมาล้างเพียงเท่านี้ก็สามารถใช้งานได้ตามปกติ

วิธีการเลือกป้านชามาสะสม

หลายบ้านอาจมีปั้นชาอย่างน้อยสักหนึ่งชิ้นอยู่ในบ้าน ลองหยิบมาศึกษาดู ไม่แน่ว่าชิ้นที่อยู่ในบ้านของคุณอาจมีราคาก็ได้นะ 

1.ความสมบูรณ์

สิ่งสำคัญสำหรับของสะสมทุกชนิดที่จะทำให้ราคาพุ่งสูงขึ้นหรือลดต่ำลง นั่นคือความสมบูรณ์ ไม่ว่าจะริ้วรอยขีดข่วนต่างๆที่มี ควรสังเกตให้ดีด้วยการใข้แว่นขยายหรือกล้องขยายแบบมีไฟ ค่อยๆใช้เวลาส่อง เพราะหากมีรอยแม้แต่นิดเดียวก็เท่ากับว่าชิ้นนั้นไม่สมบูรณ์ และราคาก็จะถูกลดต่ำลงตามไปด้วย

2.รูปทรงและสีของเนื้อดินที่ใช้ทำป้านชา

รูปทรงของป้านชามีหลากหลายแบบ ซึ่งการสะสมนั้นก็จะมีมากน้อยตามความนิยมในท้องตลาด รวมถึงความชอบส่วนบุคคล สีก็เช่นกัน สีของตัวป้านชาจะบอกถึงเนื้อที่นำมาใช้ปั้นเป็นป้านชา ซึ่งแต่ละเนื้อก็มีการสะสมและมีระดับราคาในการซื้อขายที่แตกต่างกัน ดังนั้นสังเกตให้ดีที่เรามีอยู่นั้นสีอะไรและเนื้อแบบไหน

3.ฝา

ปัญหาที่มักเกิดขึ้นกับส่วนฝานั่นคือฝาคนละชิ้นกับตัวป้านชา โดยสังเกตได้จากเวลาวางฝาลงไปแล้ว หากยังสามารถขยับเขยื่อนฝาได้ หรือตัวฝามีสีที่ต่างจากตัวป้านชาก็ถือได้ว่าฝากับตัวป้านชานั้นอาจถูกสลับมาหรือไม่ใช่ของป้านชานั้น นอกจากนี้ตัวฝาสามารถสังเกตว่าสมบูรณ์หรือไม่ ได้จากการเอานิ้วไปลูบเบาๆ ที่ขอบฝาด้านล่าง หากมีความคมบางส่วน ควรรีบส่องกล้องขยายเพื่อดูว่ามีการแตกหักหรือไม่  

4.ตราสัญลักษณ์

ตราสัญลักษณ์ที่อยู่ด้านล่างของตัวป้านชาเป็นสิ่งที่สร้างคุณค่าของป้านชาชิ้นนั้นได้เช่นเดียวกัน เพราะบางสัญลักษณ์นั้นเป็นสัญลักษณ์ที่บอกที่มาของตัวป้านชา หากเป็นตราสัญลักษณ์ที่คนนิยมก็มักจะมีราคาที่ดีหรือมักถูกซื้อไปเก็บสะสมเสมอ

แหล่งซื้อ-ขายป้านชา

1.ตลาดตึกแดง

หากใครเคยผ่านไปที่สวนจตุจักรอาจสังเกตเห็นตึกสีเทาที่มีลายสีแดงชัดเจน รอบๆตึกแดงบริเวณด้านหน้าก็มีแผงร้านค้าวางของเก่าของสะสมมากมาย และภายในตึกแดงก็มีร้านค้าของโบราณที่มีป้านชาและของโบราณอื่นๆ ถ้าหากใครชอบของสะสมและของโบราณล่ะก็ที่นี้อาจเป็นสวรรค์ของคุณก็เป็นได้

2.พันทิพย์ งามวงศ์วาน

บนชั้น 8 ของห้างพันทิพย์งามวงศ์วาน จะเป็นตลาดนัดขนาดใหญ่ มีทั้งของหลากหลายอย่าง ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือของโบราณและป้านชา หากจะเดินดูให้ครบชั้นนั้นก็สามารถเดินเพลินๆจนเกือบหมดวันได้เลย 

นอกจากนี้บนชั้น 3 ที่เป็นโซนพระเครื่องก็มีบางร้านที่รับซื้อ-ขายของโบราณรวมถึงป้านชาโบราณด้วย หากใครไปแล้วก็เริ่มจากชั้นนี้ก่อนเพื่อดูของเรื่อยๆได้

3.Kaidee 

Kaidee ถือเป็นหนึ่งในแพลตฟอร์ม Market Place ที่เป็นที่นิยมของคนไทย ไม่ว่าจะทางเว็บไซต์หรือแอพลิเคชัน คุณก็สามารถเข้าไปเลือกชมสินค้าได้อย่างสะดวก และที่สำคัญคือมีหมวดหมู่จัดไว้มากมาย ไม่ว่าจะรถยนต์ บ้าน-คอนโด คอมพิวเตอร์ หรือแม้แต่ของสะสม ดังนั้นหากคุณมองหาแหล่งซื้อ-ขายป้านชาและของสะสมอยู่ล่ะก็ ต้องลองเข้าไปดูเลย 

สรุป

แม้ว่าป้านชาจะเกิดขึ้นมาหลายร้อยปีแล้ว แต่การสะสมและการซื้อขายแลกเปลี่ยนยังคงมีมาถึงยุคปัจจุบัน อีกทั้งวงการสะสมหรือซื้อขายของเก่าก็ยิ่งมีมากขึ้นเรื่อยๆ มือใหม่เพิ่งเริ่มเล่นก็ควรศึกษาให้ดี อาจต้องลองผิดลองถูกอยู่ระยะเวลาหนึ่งถึงจะเข้าใจ แต่เมื่อใดที่สัมผัสได้ถึงความงามของศิลปะในตัวป้านชา และมีความชำนาญในการตรวจดูแล้ว ความสนุกที่น่าหลงใหลก็จะทำให้เราหยุดที่จะหยิบขึ้นมาเชยชมหรือค้นหาชิ้นต่อไปไม่ได้